Thường được sử dụng trong việc phục hồi sức khỏe đối cho người vừa bị bệnh nặng hay chấn thương tinh thần, song, lộc nhung không được chỉ định đối với các trường hợp rối loạn sinh lý, mất ham muốn tình dục mà thầy thuốc chuẩn đoán do thận âm hư, can âm hư, âm hỏa vượng…
Chuyên gia Lê Hùng
Chủ tịch Hội Đông y TP HCM
Lộc nhung là sừng non của con hươu hoặc nai đực. Từ 2 năm tuổi trở đi, hươu nai đực bắt đầu có sừng nhưng phải từ 3 tuổi trở lên sừng non hoặc nhung này mới tốt và thu hoạch được. Mỗi năm vào cuối mùa hạ, sừng hươu nai cũ sẽ rụng đi và mọc lại sừng khác vào mùa xuân năm sau. Sừng non khi mới mọc ngắn, mềm, chưa phân nhánh, sờ rất mịn, chứa nhiều mạch máu gọi là huyết nhung, khi bắt đầu phân nhánh gọi là nhung yên ngựa. Loại nhung này được coi là tốt nhất. Mỗi cặp nhung yên ngựa thường nặng từ 200g đến 500g (một số cặp lớn có thể nặng trên 500g).
Người ta thường khai thác lộc nhung vào mùa xuân. Dùng cưa bén, cưa thật nhanh vào gần sát gốc sừng. Sau đó phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ 70-80 độ C trong vòng 2-3 giờ, sấy từng đợt sao cho đạt độ khô thích hợp là có thể bảo quản để sử dụng.
Ngày nay, qua kết quả của các công trình nghiên cứu, người ta phát hiện trong lộc nhung có đến 25 loại acid amin và các dạng cholesterol cần thiết, chất tạo keo, chất khoáng (calci phosphat, calci carborat), 26 loại nguyên tố vi lượng như Cu, Fe, Zn, Mg, Cr, Br, Coban, Kiềm… Những công trình nghiên cứu cũng cho thấy, lộc nhung có tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân, bổ sung năng lượng cho cơ thể sau một thời gian làm việc nặng nhọc về cả thể chất lẫn tinh thần, làm cho bệnh nhân ăn ngủ tốt hơn, giảm hiện tượng mệt mỏi, giúp trí óc minh mẫn hơn. Theo Y học cổ truyền, lộc nhung có vị ngọt, tính ôn, đi vào 4 kinh Thận, Can, Tâm và Tâm bào. Lộc nhung còn có tác dụng sinh tinh, bổ tủy, ích huyết.
Lộc nhung bổ dưỡng nhưng phải rất cẩn trọng khi sử dụng vì có thể làm bệnh nặng thêm hoặc gây ra những tác dụng không mong muốn.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng chúng ta phải nhớ rằng, lộc nhung là một loại dược vật rất bổ dưỡng và có tính ôn ấm. Một số người có tạng nhiệt (sợ nóng, có cảm giác nóng…) theo chẩn đoán của Y học cổ truyền thì không được dùng lộc nhung. Những trường hợp nóng trong dạ dày (vị nhiệt)…; những trường hợp nhức đầu do các hội chứng nhiệt (nóng) …; những bệnh nhân bị tăng cân, béo phì được chẩn đoán là thấp nhiệt, đàm thấp ứ trệ…. không được dùng lộc nhung vì sẽ làm tăng cân nhanh chóng và bệnh nặng thêm. Đối với người còn trẻ, sức khỏe tương đối tốt, chỉ mệt mỏi, căng thẳng do áp lực công việc thì không nên dùng lộc nhung thường xuyên như một loại thuốc bổ vì có thể tạo tình trạng dư thừa năng lượng làm tăng cân, béo phì (dân gian gọi là “mập đến nứt da!”) hay có thể gây cao huyết áp…
Nhiều trường hợp bị suy nhược sinh dục như xuất tinh sớm, di tinh, rối loạn cương dương hoặc mất ham muốn tình dục được thầy thuốc chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh do thận âm hư, can âm hư, can hỏa vượng, can hỏa thượng xung, âm hư hỏa vượng… cũng không được dùng lộc nhung. Theo các chuyên gia Nam học, bản chất sinh lý của nam giới chủ yếu phụ thuộc vào nồng độ Testosterone nội sinh trong cơ thể. Vì thế, muốn nâng cao đời sống sinh lý, phái mạnh cần thường xuyên vận động, thể thao, hạn chế thuốc lá, rượu, bia,…; đồng thời có thể sử dụng các thảo dược chuyên biệt dành cho nam giới đã được chứng minh khoa học rõ ràng về khả năng tác động đến tế bào Leydig tại tinh hoàn và Luteinizing hormone từ đó giúp cơ thể tăng cường Testosterone nội sinh nhanh và bền vững, như Eurycoma Longifolia (LE:100), Tribulus…
Tóm lại, lộc nhung rất bổ dưỡng cho cơ thể nhưng phải rất cẩn trọng khi sử dụng bởi vì lộc nhung chỉ phù hợp với thể hàn (lạnh), còn các trường hợp nguyên nhân bệnh là nhiệt, gây nóng trong cơ thể không được dùng vì có thể làm bệnh nặng thêm hoặc gây ra những tác dụng không mong muốn. Những người còn trẻ tuổi cũng không nên sử dụng lộc nhung thường xuyên nếu không có chỉ định của thầy thuốc. Để phát huy tác dụng tốt nhất của lộc nhung khi sử dụng tươi, khô hoặc những sản phẩm có chứa thành phần là lộc nhung…. thì người bệnh phải đi khám bệnh và được tư vấn với các thầy thuốc chuyên khoa Y học cổ truyền để xem có đúng và phù hợp với căn bệnh của mình, cũng như về liều lượng, thời gian sử dụng sao cho có hiệu quả.
